Сиырлардағы бруцеллез
Ірі қара малдың Бруцеллезі – бруцеллалар тобындағы бактериямен жұқтырудан болатын жұқпалы ауру. Бактерия жануардың ағзасына еніп, дами бастаған кезде сүйек-буын, жүрек-тамыр және жүйке жүйелеріне әсер етеді. Аурудың нәтижесінде мал өнімдері үшін ауыр зардаптар бар. Бруцеллезді қоздыратын барлық бактериялар азық-түлікте (ет, сүт), жануарлардың терісінде және жүнінде тұрақты болады, олар ұзақ уақыт бойы өміршеңдігін сақтай алады. Осыған байланысты бұл зиянды бактериялардың адам ағзасына ену қаупі бар. Сондай-ақ, бруцеллез мал шаруашылығында айтарлықтай экономикалық шығындарды тудырады және жануарлардың халықаралық саудасына айтарлықтай әсер етеді.
Бруцеллездің негізгі көзі ауру сиырлар болып табылады. Сиырлар бруцеллезден өлмейді, бірақ бұл ауру өнімділікті, құнарлылықты төмендетеді, сонымен қатар адамдарға инфекция жұқтыруына әкелуі мүмкін. Аурудың таралуын және бұзаулардың өлуін болдырмау үшін келесі тармақтармен танысуды ұсынамыз:
1. Пайда болу себептері;
2. Даму кезеңдері;
3. Бруцеллездің белгілері;
4. Аурудың алдын алуы;
5. Алдын алу әдістері.
Пайда болу себептері.
Аурудың қоздырғышы - Brucella бактериясы. Олардың барлығы төмен температураға төзімді - олар мұздатылған күйде бір жылдан астам сақталады. Қайнаған суда бірден өледі. Инфекция әртүрлі жолдармен жұқтырылады, бірақ көп жағдайда жануардың ағзасына фекальды-ауызша жолмен енеді. Сондай-ақ, бруцеллез инфекциясы күнделікті өмірде, зақымдалған шырышты қабатқа түскен кезде жұғуы мүмкін.
Ас қорыту жолдарына түсіп, шырышты қабаттарға орналасады. Инфекцияның таралуы тыныс алу жолдары арқылы да болуы мүмкін. Тіпті жұқтырған көңмен, зәрмен байланыста болғанда терінің зақымдалуы мүмкін. Тасымалдаушылар – қансорғыш жәндіктер, кеміргіштер және жабайы жануарларлар болып табылады.
Инфекцияның ең көп тараған көзі - бруцеллезбен ауыратын сиырлар. Бактериялар сыртқы ортаға босану кезінде сумен, ұрықпен, содан кейін - зәрмен, сүтпен бірге енеді. Сиырдың ағзасына еніп, инфекция сүт бездеріне, көкбауырға, бауырға және жатырға өтіп, ақырында түсік түсіруді ынталандырады.
Бруцеллез белгілері.
Сиырлардағы бруцеллездің негізгі және айқын белгілері:
► жүктілікті тоқтату, негізінен жүктіліктің 7-ші айында;
► өлі төлдің туылуы;
► сиырдың аяқтарында бурситтің пайда болуы (синовиальды қапшық қуысының қабынуы);
► артқы аяқтардағы абсцесс қабынуы және ісінуі;
► тәбеттің төмендеуі, белсенділіктің төмендеуі және сағыздың болмауы;
► қызудың көтерілуі;
► сүт безінің ісінуі.
Бруцеллезді алдын алу.
Малды мұқият және жүйелі түрде бақылаңыз. Сиырларды әкелу және сатып алу ветеринариялық сараптамадан және бақылаумен жүзеге асырылуы тиіс.
Дұрыс күтім - малдың әл-ауқатының маңызды бөлігі. Жануарларды негізгі гигиеналық нормаларға сай жағдайда ұстау, жем қорын дұрыс ұстау және сақтау, қораны мерзімді түрде тазалау қажет.
Жануарлардағы инфекция белгілерін дер кезінде анықтап, оларды басқа жануарлардан оқшаулап, ауруды нақты анықтау үшін ветеринарға хабарласу қажет.
Барлық ауру жануарлардан құтылғаннан кейін қораны дезинфекциялаңыз, барлық жабдықты каустикалық сода ерітіндісімен (3%) немесе хлормен өңдеңіз. Егер табындағы сиырлар ауру болса, жаңа жұқпалы аурулардың алдын алу үшін төлдерді бөлек қораларда өсіру керек. Сиырдың түсік тастаған жағдайында қораны дезинфекциялап, ұрықты өртеу немесе қауіпсіз жерге көму керек. Сиырдың өзін диагностикаға, аурудың болдырмауы үшін жіберу керек.
Малмен байланыста болған кезде сақтық шараларын сақтаңыз: қолғаппен қатаң түрде жұмыс жасаңыз, резеңке етік киіңіз, арнайы. халаттар мен алжапқыштарды пайдаланыңыз.
Сиырларды күдікті фермалардағы немесе белгісіз сиырлар жайылып жүрген жайылымдарға апармаңыз.
AL KARAL жем қоспасы
- ас қорытуды жақсартуға көмектеседі;
- жануардың ағзасынан токсиндердің кең спектірін байланыстырады және шығарады;
- бактериялар мен вирустардың дамуын тежейді.
Алдын алу әдістері.
Негізінен, ауруды емдеу әдісі оның ауырлығына байланысты таңдалады. Антибиотиктер олардың көбеюінің бастапқы кезеңінде инфекцияны жоюға көмектеседі және әдетте асқазан-ішек жолдарын мекендейтін бактериялардың 30% -на дейін жояды.
Бірақ антибиотиктерді қолдану дисбактериозды тудыруы мүмкін, яғни ішек микрофлорасының қалыпты құрамы мен функцияларын бұзуына алып келеді. Антибиотиктердің әсерінен өзгерген микрофлора ас қорыту, синтетикалық және т.б. сияқты өмірлік маңызды қызметтерін орындай алмайды. Бұл функциялардың бұзылуының салдары бүкіл ағзаға әсер етеді.
Иммундық жүйені одан әрі нығайту үшін қоректік заттардың бай құрамы бар жемдік қоспаларды пайдалану қажет. Мысалы, гуминдік және фульвоқышқылдар ағзаны барлық маңызды қоректік заттардың, дәрумендер мен микроэлементтердің шоғырланған дозасымен қамтамасыз етеді. Гумин қышқылдары бактерияға қарсы қасиетке де ие, соның арқасында олар асқазан-ішек жолындағы қоздырғыштарды бейтараптайды. Ал фульвоқышқылдары ағзадан токсиндер мен ауыр металдарды шығаруға қабілетті. Бұл қасиеттер бірігіп асқазан-ішек жолдарының дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз етеді және ішек микрофлорасын қолдайды.
Жоғарыда аталған қасиеттердің арқасында гумин және фульво қышқылдарына негізделген AL KARAL жем қоспасы иммундық жүйені нығайтуға және зат алмасу процесін жақсартуға көмектеседі.
Дереккөздер:
[1] Новицкий А.А. Ірі қара малдың бруцеллезіне қарсы арнайы шараларды оңтайландыру. – 2018 ж.
[2] Аракелян П.К., Димов С.К. Қазіргі жағдайда ауыл шаруашылығы жануарларының бруцеллезіне қарсы шараларды оңтайландыру // Ветеринария. – 2013 ж.
[3] Мухин Н.А. т.б.Кәсіби аурулар. – 2018 ж.
[4] Шубина Е.А. Ірі қара малдың бруцеллезі, диагностикасы, спецификалық профилактикасы.